Hum Dekhenge is an Urdu poem by Pakistani poet and author Faiz Ahmad Faiz. In Hum Dekhenge, Faiz portrays the torturous times under Pakistani military dictator, Zia Ul Haq, who imposed restrictions on civil liberties during his regime.
Hum dekhenge goes beyond a mere expression of hope; it serves as a call for justice and equality. Faiz’s words resonate with the struggles of the oppressed, assuring them that a day of reckoning is on the horizon. At the same time, his words act as a caution to the tyrant about the day of reckoning, and remind him that on that day, “we shall witness.”
The influence of Hum Dekhinge extends far beyond the literary realm. The poem has been recited at protests globally, becoming a universal symbol of hope and defiance against injustice. Artists, activists, and leaders have drawn inspiration from Faiz’s words, highlighting the power of poetry to spur a revolution.
Needless to say, his verses had a price, a price that was paid with imprisonment, and his political detention was evident in several collections of poems written during this period.
Read Hum Dekhenge lyrics in English below:
ہم دیکھیں گے
لازم ہے کہ ہم بھی دیکھیں گے
وہ دن کہ جس کا وعدہ ہے
جو لوح ازل میں لکھا ہے
جب ظلم و ستم کے کوہ گراں
روئی کی طرح اڑ جائیں گے
ہم محکوموں کے پاؤں تلے
جب دھرتی دھڑ دھڑ دھڑکے گی
اور اہل حکم کے سر اوپر
جب بجلی کڑ کڑ کڑکے گی
جب ارض خدا کے کعبے سے
سب بت اٹھوائے جائیں گے
ہم اہل صفا مردود حرم
مسند پہ بٹھائے جائیں گے
سب تاج اچھالے جائیں گے
سب تخت گرائے جائیں گے
بس نام رہے گا اللہ کا
جو غائب بھی ہے حاضر بھی
جو منظر بھی ہے ناظر بھی
اٹھے گا انا الحق کا نعرہ
جو میں بھی ہوں اور تم بھی ہو
اور راج کرے گی خلق خدا
جو میں بھی ہوں اور تم بھی ہو
We shall witness
It is certain that we, too, shall witness
The day that has been promised
And is decreed in the tablet of eternity
When the enormous mountains of tyranny and oppression
Will blow away like cotton
When the earth will tremble
Underneath the feet of the oppressed (us)
When the lightning will strike
Above the heads of the rulers
When the dieties of falsehood will be taken out
From the abode of God
And we, the faithful, who have been barred out of sacred places
Will be seated on exalted cushions
All crowns will be tossed
And all thrones will be brought down
Only the name of God will remain
Who cannot be seen but is omnipresent
Who is both the spectacle and the spectator
The chant of “I am the Truth” will resound
Which is both you and I
And the creation of God shall rule
Which is both you and I
Hum dekhenge
Lāzim hai ke ham bhī dekhenge
Woh din ke jis kā wāda hai
Jo lauh-e azal mein likhā hai
Jab zulm-o-sitam ke koh-e girān
Rūī kī tarah uṛ jāeṅge
Ham maḥkūmoṅ ke pāoṅ tale
Jab dhartī ḍhaṛ ḍhaṛ ḍhaṛke gī
Aur ahl-e ḥukm ke sar ūpar
Jab bijlī kaṛ kaṛ kaṛke gī
Jab arz-e Ḵhudā ke Kā‘be se
Sab but uṭhāe jāeṅge
Ham ahl-e ṣafā mardūd-e ḥaram
Masnad pe biṭhāe jāeṅge
Sab tāj uchhāle jāeṅge
Sab takht girāe jāeṅge
Bas nām rahegā Allāh kā
Jo ghā’ib bhī hai ḥāẓir bhī
Jo manẓar bhī hai nāẓir bhī
Uṭhegā anā’l-ḥaqq kā nā‘rā
Jo maiṅ bhī hūṅ aur tum bhī ho
Aur rāj kare gī ḵhalq-e Ḵhudā
Jo maiṅ bhī hūṅ aur tum bhī ho
مونږ به وینو
خامخا مونږ به وینو
هغه ورځ، چې وعده شوې ده
او په لوحِ ازل کې لیکلې ده
کله چې د ظلم لوې غرونه
د وړۍ په شان الوت شي
زمونږ د پښو لاندې به
دا ځمکه ټکان ټکان وکړي
د حاکمانو په سرونو باندې
برېښنا به ګړ ګړ وکړي
کله چې د خدای د کعبې نه
ټول بتونه پورته کړل شي
مونږ، چې پاک زړونه یو خو د حرم نه شړل شوي یو،
په تخت به کښېنول شي
ټول تاجونه به وغورځول شي
ټول تختونه به ړنګ کړل شي
یوازې د الله نوم به پاتې وي
هغه چې غایب هم دی، حاضر هم دی
هغه چې ناظر هم دی، منظر هم دی
“انا الحق” به آواز شي
چې زه هم یم، ته هم یې
او د خدای مخلوق به واکمني کوي
چې زه هم یم، ته هم یې
ما خواهیم دید
بیگمان ما نیز خواهیم دید
آن روزی را که وعدهاش داده شده
و بر لوح ازل نوشته شده است
آنگاه که کوههای سنگین ظلم و ستم
چون پنبه به پرواز درآیند
زیر پای ما محکومان
این زمین سخت به لرزه درآید
و بر فراز سر فرمانروایان
آذرخش غرنده غریدن گیرد
آنگاه که از کعبهٔ زمینِ خدا
همه بتها برچیده شوند
و ما اهل صفا، راندهشدگان حرم
بر مسند نشانده شویم
همه تاجها بر زمین افکنده شوند
همه تختها واژگون گردند
تنها نام خدا باقی خواهد ماند
آن که هم پنهان است و هم حاضر
هم بیننده است و هم ناظر
و بانگ انا الحق برآید
که من نیز هستم و تو نیز هستی
و فرمانروایی از آن خلق خدا گردد
که من نیز هستم و تو نیز هستی
ما ندارہ کن اَنت
المی ایں کہ ما اوں ندارہ کن اَنت
آ روچءَ کہ آئی قول بوتگ
آ کہ مئے نصیبءَنبشتگ اِنت
وھدے زوراکیءِ گرانیں کوہ
چو پُکّیءَ بال کن اَنت
ما ایردستءِ پادانی توار
اے زمینءَ کہ جِسکین اَنت
او واجکارانی سرءِ سرا
وھدے گرند ءُ گروک کپ اَنت
وھدے ھداءِزمینءِسرا چہ
مُچ دروگءِنشانی ڈُرینگ بنت
ما راستیءِ ھمراہ ءُ رد کُتگیں
تختءِ سرا نادینگ بنت
درائیں پاگ مان بُرگ بنت
درائیں واجکار تاچینگ بنت
ایوکا نام ھداءِ مانیت اِنت
کہ آ ھمدایں بلے درا نہ اِنت
کہ آ ندارگیں ءُ چاروک اِنت
او “من ارستی آں” اےنعرہ چست بیت
من اوں گون بنت تو اوں گون بئے
لس مھلوک کیت ءُ ھاکم بیت
من اوں گون بنت تو اوں گون بئے
اسی ویکھاں گے
لازم اے کہ اسی وی ویکھاں گے
اوہ دن، جِس دا وعدہ اے
جو لوحِ ازل اُتے لکھیا اے
جدوں ظلم تے جبر دے اوچے پَہاڑ
روئی وانگر اُڈّ جان گے
اسی مظلوماں دے پیراں ہیٹھ
جدوں دھرتی کمبے گی
تے ظالماں دے سِراں اُوپر
جدوں بجلی گرجے گی
جدوں رب دے کعبے توں
سارے بُت ہٹ جاسن
اسی اہلِ صفا، جو حرم وچ رَدّ کیتے گئے
مسند اُتے بٹھائے جان گے
سارے تاج سُٹ دتے جان گے
سارے تخت ڈھائے جان گے
بَس ناں رہے گا ربّ دا
جو غیر حاضر وی اے تے موجود وی
جو نظارہ وی آپ، تے ناظر وی آپ
انا الحق دا نعرہ بُلند ہووے گا
جو میں وی آں تے توں وی اے
تے راج کرے گی ربّ دی خَلق
جو میں وی آں تے توں وی اے
اسين ڏسنداسين
لازم آھي ته اسين به ڏسنداسي
اهو ڏينهن جنهن جو وعدو آهي
جيڪو ابدي تختي ۾ لکيل آهي
جڏهن ظلم ۽ ڏاڍ جا جبل
ڪپهه وانگر اڏامي ويندا
اسين محڪومن جي پيرن هيٺان
جڏهن زمين ڌڙ ڌڙ ڌڙڪندي
۽ اہل حکم جي مٿي تي
جڏهن بجلي ڪڙ ڪڙ ڪڙڪيندي
جڏهن ارز خدا جي ڪعبي مان
سڀئي بت کڻايا ويندا
اسين اہلِ صفا مردودِ حرم
ڪرسي تي ويهاريا ويندا سي
سڀ تاج اڇلايا ويندا
سڀ تخت ڪيرايا ويندا
صرف نالو رهندو الله جو
جيڪو غائب به آهي حاضر به
جيڪو منظر به آهي ڏسندڙ به
بلند ڪيو ويندو انا الحق جو نعرو
جيڪو مان به آهيان ۽ ائين تون به آهين
۽ راڄ ڪندي خدا جي خلق
جيڪو مان به آهيان ۽ ائين تون به آهين
ول اسی تہ وچھو
لازم چھ یہ اسہ پیٹھ اسی تہ وچھو
یمہِ وقتک وعدہ چھ دنہ آمت
یس لیکھتھ چھ لوحِ محفوظس
ییلہ ظلم و ستمکی بڑی بڑی کوہ
پھنبہ ڈھیرکی پأٹھین دونٕنہٕ ین
ییلہ اسہ محکومن کھورن تل
تھر تھر گژھِ بترأژ وتھیتھ
ییلہ اسمانہٕ حأکم کلہ ہیرین
تڑ تڑ کری کری ترٹہٕ گولہٕ وسن
یمی ارضِ خدا سند کعبہ منزن
ساری بت وت تلناونہٕ ین
اسی نیک خلق حرمکی بن بأسی
تکین کن ییلہ اسہ ڈوکھ دیاین
ییلہ تاج سرئ چھکراونہ ین
ییلہ تختہ سرئ لرناونہ ین
بس روزِ تہ نامِ خدا پتھ کن
یس غائب چھ تہ حآضر تہ
یس ناظر چھ تہ منظر تہِ
وتھِ شورِ انالحق اندٕ پتہ اند
کرِ راج یتہ آخر خلقِ خُدا
یعنی آسہ راج سہ چون تہ میون۔